‘Maar de wereld gaat niet van vandaag op morgen vegan worden’

Mensen die nu en dan gesprekken voeren over dierenrechten of veganisme, op social media of ‘in real life’,  zullen wel bekend zijn met deze uitspraak. Het is een veelgehoorde commentaar, wanneer het gaat over veganisme, of wanneer vegan campagnes of acties besproken worden: maar de wereld gaat niet van vandaag op morgen vegan worden hoor! Of een variant daarop: je kan de wereld toch niet in één klap veranderen.
Meestal wordt dit naar voren gebracht als argument om te pleiten tegen veganisme of tegen vegan activisme. Niet alleen door tegenstanders van dierenrechten, maar ook door sommigen binnen de beweging zelf. Het wordt dan aangehaald als argument om te pleiten voor verminderingsstrategieën (een beetje minder vlees eten), of dierenwelzijnscampagnes (een beetje grotere kooien, beter transport, diervriendelijk slachten, etc.) en niet voor campagnes waarin veganisme en dierenrechten centraal staan. En in het slechtste geval wordt het aangehaald vanuit een soort defaitistische reflex, als argument om gewoonweg niets te doen, omdat de wereld toch niet (snel) zal veranderen.

Feit: we worden morgen niet wakker in een vegan wereld

Ik ben best realist en besef dat de wereld niet van vandaag op morgen vegan zal worden (als we ooit al in een vegan wereld zullen leven, maar dat is nog een andere kwestie). En inderdaad, de wereld zal niet in één klap veranderen. Maar de wereld ziet er vandaag wel heel anders uit dan tien jaar geleden, en zal er binnen tien jaar ook weer helemaal anders uitzien (daarmee is ook duidelijk dat de defaitistische ingesteldheid geen steek houdt). Verandering is dus wel degelijk mogelijk. Verandering gebeurt, nu, overal, elke dag. En wij kunnen mee de evolutie naar een veganistische wereld, een wereld met respect voor dieren en dierenrechten sturen.

Net zoals we morgen niet wakker worden in een vegan wereld, denk ik dat we niet snel een wereld gaan hebben zonder racisme of seksisme. Maar toch draag ik ten volle een boodschap van rechtvaardigheid uit, tegen ongerechtvaardigde discriminatie, op alle fronten. 

Streven naar rechtvaardigheid

De strijd voor dierenrechten en tegen speciesisme (discriminatie op basis van diersoort) draait om rechtvaardigheid. Net zoals strijden tegen andere vormen van discriminatie (racisme, seksisme, ageisme, validisme, …) ook om rechtvaardigheid gaat.
Er zou verbijsterd worden opgekeken indien men het antwoord ‘maar we gaan toch niet van vandaag op morgen in een wereld zonder racisme of seksisme leven hoor‘ als antwoord zou gegeven op anti-racisme of anti-seksisme campagnes.
Net zoals we morgen niet wakker worden in een vegan wereld, denk ik dat we niet snel (en zeker al niet morgen) een wereld gaan hebben zonder racisme of seksisme, een wereld zonder discriminatie op basis van ‘abilities’ of op basis van leeftijd, maar toch draag ik ten volle een boodschap van rechtvaardigheid uit, tegen ongerechtvaardigde discriminatie. Niet de boodschap dat een beetje racisme of seksisme wel OK is. Hetzelfde geldt voor mijn boodschap over hoe we dieren dienen te behandelen: die is voluit een boodschap van rechtvaardigheid, van respect voor dierenrechten, tegen speciesisme.  

Het pragmatische aspect

Ook vanuit pragmatisch oogpunt vind ik dat de meest aangewezen weg. Voorvechters van veganisme en rechten voor dieren zijn vooralsnog niet dik gezaaid in de maatschappij. Als veganisten al niet de vegan boodschap uitdragen, wie gaat het dan nog hebben over dierenrechten?
De verminderingsboodschap (een beetje minder vlees eten) en de welzijnsboodschap (betere behandeling van dieren binnen het bestaande systeem) worden sowieso uitgedragen door milieuorganisaties, gezondheidsorganisaties en vegetarische organisaties, en – met een groeiend maatschappelijk draagvlak – ook overgenomen door overheden. Maar het zijn wel enkel die (voorlopig nog kleine groep) vegans die veganisme (als rechtvaardigheidsbegrip) uitdragen. En hoe meer mensen blootgesteld worden aan de vegan boodschap, een boodschap van dierenrechten, van rechtvaardigheid voor dieren op alle fronten, hoe meer dat gedachtegoed kan doorsijpelen in de maatschappij.

Dus inderdaad: we gaan morgen niet wakker worden in een vegan wereld. Maar daarom ga ik niet ophouden te streven naar een rechtvaardiger wereld. En vind ik het des te harder nodig om de boodschap van rechtvaardigheid voor mensen én andere dieren ten volle uit te dragen.

Credit: ik heb deze illustratie (wereldkaart met groenten en fruit) online gevonden, maar niet kunnen achterhalen wie het gemaakt heeft.