Ik koop geen geit voor Afrika

Begin november zag ik dit bericht verschijnen in mijn Facebook feed.  Het is een bericht van de Belgische NGO Dierenartsen zonder Grenzen (DZG).

In de post wordt opgeroepen om een geit te kopen. De teller stond toen op 127 gekochte geiten (ondertussen op meer dan 300). Via koopeengeit.be kom ik te weten dat het ingezamelde bedrag bedoeld is voor de aankoop van geiten in Afrika. “Koop een geit voor 50 euro, een kleine kudde voor 200 euro of een grote kudde voor 500 euro en schenk Afrikaanse families een toekomst.”
Op de FB pagina staat te lezen dat  Dierenartsen Zonder Grenzen “in afgelegen Afrikaanse streken strijdt tegen honger en armoede door de veeteelt te verbeteren“.  De geiten ‘geven melk en mest‘ en ze worden ook opgegeten, want de bevolking ‘eet er veel geitenvlees’.  De geiten zijn ‘kapitaal dat met de tijd winstgevend wordt en dat gemakkelijk om te zetten is in geld‘ en ‘kunnen een eerste stap zijn naar rundveehouderij‘. Voor kansarme Afrikaanse families zijn de geiten ‘een middel om uit de armoede te geraken‘, staat te lezen op de website van de campagne.

Geen oude bokken, wel dorre blaadjes

Geiten zijn makkelijke eters en kunnen in barre omstandigheden overleven. Daarin ligt echter ook het problematische karakter van de geitenkuddes in veel ontwikkelingslanden: ze eten zowat alles wat ze op hun pad tegenkomen. Teveel geiten zorgen voor overbegrazing en dat werkt dan op zijn beurt – samen met boskap, klimaatverandering en overpopulatie – verdere verwoestijning in de hand. Dierenartsen Zonder Grenzen stelt dat “Het uitdelen van geiten op zich niet zorgt voor nieuwe milieuschade, want we kopen ze lokaal aan en ze zijn afkomstig van kuddes die zich al in de regio bevinden.” Dat is zo’n beetje als zeggen dat de aankoop van nieuwe dieselauto’s niet zorgt voor meer fijn stof, want ze zijn toch al van de band gerold. Of dat de aankoop van een puppy in een puppyfarm niet bijdraagt aan de de overpopulatie van honden in dierenasielen, want die pups zijn toch al gekweekt.
Vraag en aanbod is natuurlijk de kern van het systeem en ‘koopeengeit’ draagt op beide vlakken een steentje bij. De paar honderd geiten die worden geschonken zijn dan misschien een peulschil in vergelijking met de honderdduizenden geiten die in Afrika grazen. Maar door de handel in geiten als oplossing te blijven voorstellen, blijven mensen in dit systeem steken, meer nog, ze worden er in aangemoedigd: om meer geiten te gaan houden, om het als een opstapje naar de teelt van koeien te zien. Terwijl als we op een duurzame wijze miljarden mensen op onze aardbol willen voeden, we weg moeten van een systeem dat zo’n negatieve impact heeft op het klimaat, het milieu en onze gezondheid. En ongetwijfeld kampt een deel van de bevolking in deze streken met ondervoeding, maar dat kan ook via plantaardige weg worden verbeterd (zie de projecten hieronder).

door de handel in geiten als oplossing te blijven voorstellen worden ze aangemoedigd om meer geiten te gaan houden, om het als een opstapje naar de teelt van koeien te zien. Terwijl als we op een duurzame wijze miljarden mensen op onze aardbol willen voeden, we weg moeten van een systeem dat zo’n negatieve impact heeft op het klimaat, het milieu en onze gezondheid.

De belangrijkste reden waarom ik mij niet kan scharen achter dit project is natuurlijk het ethische aspect. DZG stelt dat een geit ‘Melk, eten en mest‘ is, en ‘warmte, liefde en toekomst‘.  De geiten die worden geslacht hebben wellicht een ander idee van wat ‘liefde’ betekent.
Geiten zijn net zoals mensen, levende voelende wezens, die pijn kunnen lijden en die willen leven. Het zijn geen objecten, ‘economische handelswaar’ of gevoelloze dingen. Ze hebben hun eigen noden en interesses en elk van hen ook hun eigen persoonlijkheid en individualiteit. Geiten zijn bovendien ook kuddedieren en hebben familieverbanden, die door willekeurige verkoop worden verbroken. Bokken leveren geen lammetjes en zijn dus economisch minder waard. Met een beetje geluk mogen sommigen wat langer leven om de vrouwelijke geiten van het dorp te dekken. De anderen belanden al vroeg in de pot, samen met de geiten – jong en oud – die niet genoeg ‘produceren’. Door de handel, het wegnemen van hun jongen en hen te doden worden hun rechten geschonden. Goede (diergeneeskundige) zorgen maken daar weinig verschil in: uiteindelijk worden de geiten geslacht en vroegtijdig van hun leven beroofd.

Geiten zijn geen objecten, ‘economische handelswaar’ of gevoelloze dingen

Een rechtvaardige samenleving kan je niet bekomen door anderen te exploiteren, of die anderen nu mensen of andere dieren zijn. Het is ook niet rechtvaardig om de ‘weerbaarheid’ van mensen te verhogen door andere mensen te exploiteren. Wanneer je de rechten van dieren in beschouwing neemt, is het ook onrechtvaardig om dieren te exploiteren om tot een betere wereld voor mensen te komen. Vanuit dit standpunt is veeteelt ethisch gewoon geen optie, want daarbij zijn dieren altijd de dupe, hoe goed ze ook behandeld worden.

Met respect voor mensen en andere dieren

Er zijn ook projecten die mensen helpen zonder daarbij dieren te exploiteren. Ik vond deze initiatieven (als je er nog kent, laat me gerust weten!).

Plenty Food is een Nederlandse organisatie die plantaardige voedselprojecten in ontwikkelingslanden ondersteunt.

A well fed world is een dierenbeschermingsorganisatie die honger bestrijdt, en wil de meest onnoemelijke, onnodige en onredelijke vormen van leed bestrijden: het lijden van mensen door gebrek aan voedsel, en het lijden van dieren die gebruikt en misbruikt worden voor voedsel. Lees ook hier hun tien redenen waarom ze tegen het het geven van dieren voor veeteelt zijn.

Food for life is actief in 60 landen en deelt dagelijks zo’n 2 miljoen plantaardige maaltijden uit.

Food Empowerment Project is een Amerikaanse organisatie die een meer duurzame en rechtvaardige samenleving wil creëren, door de erkenning van de kracht die uitgaat van je voedselkeuzes.

Ik hoop dat er nog meer dergelijke projecten komen, waarbij de rechten van dieren ook in beschouwing worden genomen. En zoals bovenstaande projecten aantonen hoeft dat helemaal niet ten kosten te gaan van mensenrechten, maar kan dat hand in hand gaan.

leestips

Dierenarts, bekommer je eens om het dierenleed, Arabella Burgers,  2 mei 2016, NRC.nl.

10 reasons to say NO to animal gifting hunger relief Organisations, 10 december 2013, Free from Harm.