Zuivel: van yummie naar yuk
overal zuivel
Tot een paar jaar geleden at ik nog zuivel. Niet zozeer een glas melk (nooit gelust), maar wel veel ‘bewerkte’ melk. Kaas bij de boterham. Macaroni met kaas. Pizza met vier kazen. Een ijsje met vers fruit erbij of een frisco. Een yoghurtje. Ik vond dat best wel lekker! Yummie! En dan ook nog al die producten waar je dikwijls niet bij stilstaat dat er zuivel in zit. Melk (of melkwei of -poeder) zit verwerkt in een zeer breed gamma voedingswaren, van broodjes tot pizzadeeg, van chips tot sauzen, chocolade en gebak, van soep tot broodbeleg.
De laatste jaren eet ik veganistisch (plantaardig). Dat wil zeggen geen dierlijke producten, dus ook geen zuivelproducten. Over het waarom kan je hier meer lezen. In in een notendop: om precies dezelfde redenen waarom ik al die jaren geleden vegetariër ben geworden: in de eerste plaats voor de dieren. Maar ook het milieu en zeker ook het gezondheidsaspect spelen voor mij wel een rol.
gestolen moedermelk
Ik zie zuivel nu helemaal anders. Als de moedermelk van koeien, schapen en geiten die letterlijk en figuurlijk uitgemolken worden en die na een kort leven naar de slachtbank gaan. Kaas zie ik als gestremde, bedorven of beschimmelde moedermelk. Helemaal niet meer als iets yummie dus, maar eerder yuk :-(. Niet dat ik moedermelk op zich als iets vies beschouw (integendeel, zoogdieren – dus ook mensen – voeden hun nakomelingen van nature met hun moedermelk) maar wel door het leed dat schuil gaat achter de productie van zuivel. Een volledige gestaltshift. Eens het echt tot me doorgedrongen was welk dierenleed achter zuivel schuilgaat kon ik niet meer terug naar hoe ik het vroeger zag.
Zo vreemd dat we geïndoctrineerd worden dat koemelk nodig is voor mensen. Alsof we niet zonder zouden kunnen. Maar we hebben helemaal geen koemelk nodig, net zo min als we hondenmelk, kamelenmelk of olifantenmelk nodig hebben. Calcium bijvoorbeeld, is ook te vinden in heel wat plantaardige voeding (donkergroene bladgroenten, peulvruchten, koolsoorten, gedroogde dadels en vijgen, …).
Mensen zijn de enige diersoort die melk blijven drinken tot in de volwassenheid, en dan nog de melk van een andere diersoort. Op zich is dat geen argument pro of contra het drinken van melk: mensen doen nogal veel dingen die andere diersoorten niet doen, daarom zijn die handelingen niet fout of slecht.
Zoals gezegd, mijn voornaamste reden om geen zuivel te gebruiken zit in het ethische aspect: hoe de koeien (en de geitjes en schapen) en hun kalfjes behandeld en uiteindelijk gedood worden.
Maar ik vind het wel een goede eye-opener wanneer mensen me vragen waarom ik geen melk meer drink. Om hen te doen nadenken over wat melk eigenlijk is: moedermelk, die eigenlijk bestemd was voor haar zuigeling. En dan kunnen tijdens het gesprek andere aspecten van de zuivelindustrie ter sprake komen. Hoe mannelijke kalfjes en geitenbokjes ‘overbodig’ zijn voor de zuivelindustrie en al vroeg van hun moeder worden weggenomen en richting slachthuis gaan (ook in de biologische kwekerijen). Hoe koeien uren aan een stuk kunnen staan loeien omdat ze hun weggenomen kalf missen. Dat de hoeveelheid melk die een koe produceert in een halve eeuw tijd meer dan verdubbeld is. Dat koeien pijnlijke uierontstekingen kunnen hebben en door de gigantische uier soms moeilijk kunnen stappen of liggen. Dat een koe niet zomaar ‘melk geeft’ (zie onze eerder blogpost daarover met een filmpje: een koe geeft geen melk) , maar dat koeien keer op keer (kunstmatig) in verwachting worden gebracht, om dan na een uitgemolken leven in het slachthuis te belanden.
En mis je dat dan niet?
Het is een vreemde ervaring om op een zomers terras te zitten te midden mensen die ijsjes verorberen. Wafels met slagroom. Een stuk taart. Een cappuccino of Caffè latte drinken. En ook op restaurant: roomsoep, roomsauzen, schotels die overgoten zijn met gesmolten boter of kaas, blokjes kaas bij het aperitief. Overal zuivel. Overal mensen die zitten te smullen van dat ‘lekkers’. En er zijn nochtans zoveel plantaardige alternatieven voor zuivel.
Dus neen, ik mis het helemaal niet. Ik zie zuivel gewoon niet meer als yummie maar als gestolen moedermelk en zou het echt niet meer binnenkrijgen.
Herkenbaar, lijkt veel op hoe het mij vergaan is in de overgang van vegetariër naar veganist.
Koemelk is lekker, dat is de eerste reden waarom we zuivel consumeren. De reden waarom we het zo lekker vinden ligt voor de hand: het ligt in onze instincten verankerd al van onze geboorte, om melk lekker te vinden.
Voorts: het is een voedingsmiddel, al duizenden jaren lang. Men maakte kaas in tijden van afgenomen vraag. De Masai drinken melk vermengd met koeienbloed. Melk is een levensmiddel.
Tegenwoordig is er een enorme varieteit aan voeding beschikbaar, en kan men kiezen voor plantaardige voeding, gesuikerdevoeding, veel vlees of vis, vetarm, vetrijk, verrijkt met vitaminen enz.
De veeteelt is een perverse, bijna sadistische sector. Het komt er op neer dat ieder voor zich de afweging maakt tussen overtuiging, gemak en smaak. Bijhvoorbeeld, ik kan nog zo overtuigd zijn dat ik niet de vleesindustrie wil in stand houden, maar toch eet ik vlees omdat het lekker en gemakkelijk is. En ook weet ik dat de natuur het niet bedoeld heeft dat de mens melk drinkt tot aan zijn dood. En dat zie je ook, veel mensen hebben lactoseintolerantie of andere issues met melkproducten. Maar toch, kaas is lekker en yoghurt niet te versmaden. Ik wil ook een wolkje melk in m’n koffie en ik lust zeker wel eens een ijsje.
Dat zijn mijn keuzes, maakt dit mij een slecht mens? Krijg ik hiervan gewetenswroeging? Nee, ondanks dat mijn ethische en morele overtuigingen haaks staan op mijn keuze van voeding, kan ik er best mee leven.
Gek hoe de mens in elkaar zit, tegen iets zijn, maar er toch gezellig verder mee blijven leven. Ik kan het in elk geval niet.
Ik zou zuivel/vlees/.. niet meer binnen krijgen, het zou me niet meer smaken na alles wat ik nu weet. Toch vind ik het soms jammer dat ik nergens zomaar binnen kan lopen en iets lekkers kan eten. Want ik vind het wel leuk om ergens een pannenkoek te gaan eten, of een Brusselse wafel. Gelukkig bak ik graag, maar ’t zou wel zo makkelijk en fijn zijn om op een uitstap gewoon eender waar iets lekker te kunnen eten. Dat mis ik dus wel, zuivel op zich helemaal niet.
Een plant leeft toch ook, of niet?
Piet.
@Piet: een plant leeft, maar een plant is niet bewust zoals een dier dat is, heeft ook geen hart en geen hersenen en geen lichaamsdelen waar het mee kan waarnemen, dus dat is een beetje een rare vraag he?
@Edwin: vreemd dat je dergelijke overtuigingen hebt en dan toch nog doorgaat met dit dieet terwijl er zoveel (zeer smakelijke) alternatieven zijn. Hoe leg jij dat uit aan de koe? Zou zij het ook zo gemakkelijk vinden en zo lekker. Ik zal je vast moeten respecteren, maar het lukt me niet. Vreemd, gewoon heel vreemd.
@Edwin Graag melk in de koffie of ijs lusten zijn geen redenen om zuivel te consumeren… er is een scala aan plantaardige melk (amandel, rijst, haver, soja, quinoa, hennepmelk) en er is zoveel keuze in vegan ijs, niet alleen waterijs, maar ook sorbetijs, ijs op basis van rijstmelk (bonvita) of kokosmelk (professor grunschnabel) en in de supermarkt zelfs ijs op basis van sojamelk.
Anno 2013 zijn dieren niet meer nodig om lekker te eten!
De coloribus et gustibus non disputandem est. Vroeger wisten wij van niet beter: we aten vlees in alle vormen, we aten vis, we dronken melk (Joris Driepinter). De tegenkanting om te veranderen was thuis te groot ‘Over the top’en de vooroordelen die we allen kennen… ’t was vechten tegen de bierkaai of tegen de windmolens Vegetarisch en Veganistisch het is een grote stap. Ik probeer het zo ver mogelijk door te drijven voor mezelf, een ander mijn mening opdringen zal ik niet doen.
Dag Edwin,
Koemelk is bedoeld voor kalveren. Niet voor de mens.
Ga maar es na bij jezelf wat instinct betreft. Als je dorst hebt en je ziet een beekje met drinkbaar water of wat verderop een koe die staat te grazen met dikke uiers. Dan denk je toch niet: nu ga ik lekker onder de koe liggen om aan haar uier te zuigen…. Want dat is wat je doet telkens je koemelk drinkt.
De enige melk voor ons bestemd is moedermelk van vrouwen. In china eten ze nooit zuivel, is ook bewezen dat ze daarom langer leven. Zuivel wordt gelinkt aan westerse ziektes.
Het is me ook niet gelukt de switch te maken nr veganistisch, maar ik ben me er wel bewust van dat we t lekker vinden omdat we dat zo geleerd hebben, niet omdat dat ons instinct is….
Hoe koeien uren kunnen staan loeien omdat ze hun kalf missen? Als je een kalf gelijk na de geboorte weghaalt is daar geen sprake van!