Plantaardig gebak
Toen wij meer en meer veganistisch gingen eten, wou ik toch ook nog wel eens van een taartje of een koekje kunnen snoepen. In de VS zijn al verschillende bakkers die volledig plantaardig werken, maar in onze streken is het toch wel moeilijker om plantaardige gebakjes, cakes, taarten of koekjes te vinden. In de meeste natuurvoedingswinkels vind je wel een paar koekjes of cakes maar dat is het zowat*. Hier en daar is er een restaurant dat op aanvraag een vegan taart voor je kan maken (bv. Sassy’s in Oostende, of zie allervita online).
- *EDIT: we zijn nu een aantal jaren verder en er komen steeds meer vegan bakkers of bakkers die ook vegan taarten maken bij! Yeah. Zie bv. Bakkerij Filip in Kuurne.
Dus ging ik zelf aan het bakken. Mijn bakexperimenten zijn ondertussen een hele leuke hobby geworden. En het geeft ook heel veel voldoening dat anderen er van meegenieten! Het is ook zoveel leuker om een zelfgebakken taart op tafel te kunnen zetten!
Ik had nochtans niet veel bakervaring. Als tiener, meer dan 20 jaar geleden, had ik ooit wel eens een klassieke cake en wat appelflappen gemaakt, maar dat was het zowat. Ik kocht enkele vegan bakboeken en essentiële bakbenodigdheden (een muffinplaat, een springform pan – al moest ik eerst wel eens googelen om te kijken hoe zo’n dingen eruit zien!) en ging aan de slag. Eerst heb ik heel veel gelezen in ‘The Joy of Vegan Baking‘ (dank voor de tip Kristel), om de basisprincipes te leren kennen. Dat boek is zeker een aanrader (maar je moet dus wel een goede basis Engels hebben)! Onderaan deze blog staan ook enkele Nederlandstalige links.
Zuivel?
Een plantaardig alternatief voor melk of zuivel is heel makkelijk te vinden. Er bestaan heel veel plantaardige melkdrinks, bv. soyamelk, rijstmelk, havermelk, kokosmelk, amandelmelk (voor frangipannetaartjes!). Als vetstof kan je plantaardige boter (provamel, alpro soya), plantaardige olie (koolzaadolie, gebruik geen olijfolie – kan niet tegen dergelijke hoge baktemperaturen) of plantaardige ‘shortening’ (vast, wit vet gemaakt van gehydrogeniseerde plantaardige olie) gebruiken.
Er bestaat ook plantaardige ‘yoghurt’ (yofu) en smeerkaas (tofutti cream cheese).
Zonder eieren?
Jawel, zonder eieren. Voor veel mensen lijkt dit onmogelijk: je MOET toch eieren gebruiken om een goede cake of taart te kunnen bakken? Helemaal niet. Er zijn zoveel plantaardige ingrediënten die er ook voor zorgen dat je deeg mooi gaat binden of rijzen, of dat het niet te droog wordt.
Enkele mogelijkheden:
– baksoda in combinatie met een zuur ingrediënt (azijn, cocoa, citrus)
– bakpoeder
– gemalen lijnzaad + water
– geplette rijpe banaan
– een ‘eivervanger’ met water. Bv. “No egg” van Orgran, te vinden in de natuurvoedingswinkel (zie foto)
– aquafaba (het pekelvocht van kikkererwten, als je dit opklopt krijg je precies ‘eiwit’, je kan er zelfs meringues mee maken – zie HIER)
– zijdetofu
– appelmoes
– yofu (plantaardige ‘yoghurt’ obv soya).
– om te binden: kudzu, agar agar, arrowroot, maizena of notenboters
Enkele baktips:
– Bakpoeder is helemaal niet hetzelfde als baksoda! Beide worden gebruikt als rijsmiddel.
Bakpoeder bevat baksoda, een zuur en een zetmeel. Baksoda (natriumbicarbonaat) is een base, die geactiveerd wordt door iets zuur (bv. azijn, citrus) in combinatie met vocht. Het produceert dan belletjes koolzuurgas. Soms worden bakpoeder en baksoda ook samen in een recept gebruikt. Baksoda en bakpoeder zorgen ervoor dat je deeg rijst terwijl het bakt (als je gist gebruikt, rijst het op voorhand).
– Veel Engelstalige bakboeken werken met ‘cups’ (bekers) en ‘spoons’ (eetlepels of koffielepels) als maateenheden. Bv. 1 1/2 teaspoon vanille extract, 1 cup bloem, 3/4 cup olie. Toen ik begon te bakken, vond ik dat zo onhandig, en was ik aan het prutsen met een koffiekop (maar hoe groot mag die dan zijn?) en koffielepels uit mijn besteklade. Kunnen ze dat nu niet gewoon in liter en gram zetten? Ik vond echter in een kookwinkel een ‘cupset’ en een ‘spoonset’ (dank voor de tip Sofie), en dat heeft het allemaal veel makkelijker gemaakt. Geen weegschaal meer nodig en het gaat veel sneller. Easy as pie! Nu vind ik het al vervelend als ik nog eens met een recept met eenheden in kilogram of liter moet werken. Moet je weer die weegschaal en maatbeker uithalen!
– Vanille extract. Als je veel bakt is het goedkoper en ook leuker om zelf je vanille extract te maken! Ook citrusextracten of andere fruitextracten kan je zelf maken. Vanille essence is een bereiding met vanilline, een synthetische stof met de geur en smaak van vanille. Extracten zijn dus het echte goedje, essences zijn synthetisch gemaakt.
– Koop best ongemalen lijnzaad en maal het zelf met een koffiemolentje, want eenmaal gemalen wordt het gauw ranzig (heb ik zelf nog niet echt ondervonden, soms hou ik het wel een paar weken in een gesloten bokaaltje en dan is het nog ok).
– Wanneer je beslag maakt voor muffins, cakes en koekjes heb je meestal een apart kom met ‘droge’ ingrediënten (bloem, cocoapoeder, baksoda, zout, kruiden, etc..) en daarnaast een kom met ‘natte’ ingrediënten (‘melk’, extracten, azijn, olie, lijnzaad met water, fruit, etc.).
Wanneer je de twee mengt, is het belangrijk om daarna het beslag zo snel mogelijk in de oven te zetten (dus niet je deeg mengen en dan nog eerst een half uurtje telefoneren vooraleer je het in de oven zet). Omdat het rijsmiddel begint te werken vanaf het in contact komt met vocht.
– Ik zet alle ingrediënten vooraf op een rij op het keukenblad. Zo kom je tijdens het bereiden niet plots tot de vaststelling dat je een belangrijk ingrediënt mist! Wanneer er gehakte nootjes, zest van citrus (=van de schil), of vers vruchtensap nodig is, maak ik dat dat ook al klaarstaat.
– Een heel eenvoudig, maar overheerlijk recept zijn deze frangipannemuffins. Met soyamelk of met amandelmelk, zo krijgt het nog een vollere amandelsmaak.
Ik heb nog nooit zelf van een ’traditioneel’ recept een vegan versie gemaakt, door op eigen houtje de eieren en zuivel te vervangen door plantaardige ingrediënten. Ik volg altijd mooi de recepten uit de vegan bakboeken of websites (bij sommige heb ik er wel al een eigen toets aan gegeven). En tot nu toe is alles goed gelukt. En het is ook heel lekker! En als zelfs mijn schoonmoeder – die al haar hele leven zowat elk weekend en voor elk familiefeest traditioneel gebak maakte – mijn vegan baksels goedkeurt, hebben ze zeker de test doorstaan!
Veel bakplezier en laat het smaken!
Links
The Joy of Vegan baking, Colleen Patrick Goudreau
De drie bakboekjes van Isa Chandra Moskowitz en Terry Hope Romero: Vegan cookies invade your cookie jar, Vegan cupcakes take over the world, Vegan pie in the sky
Fiekes gebakjes: veel recepten voor plantaardige muffins, taarten, koekjes, cakes, … http://fiekefatjerietjes.wordpress.com/
Melk Moet Niet: nieuwe site van EVA, met heel veel zuivelvrije recepten, ook voor gebak http://www.melkmoetniet.be/
Lisette in luilekkerland, Vegan bakboek (heb ik zelf nog niet gezien, maar staat op mijn want-lijstje!)
Allervita, Allergievrije bakkerij (webshop), www.allervita.be/
Interessant artikel en bedankt voor het bedankje 🙂
Ik kon eerst baksoda niet vinden toen ik naar Belgie kwam wonen, enkel bakpoeder, wat idd helemaal niet hetzelfde is.
Nu vind je het in de betere supermarkten en ik zag gisteren dat Colruyt het nu ook verkoopt.
Je kunt die soda voor veel dingen gebruiken, ,iet alleen om te bakken. Maar als tandpasta, om de afvoerbuisen te ontstoppen, om zilver te poetsen, en nog veel meer.
Allezins, ik ben een fan als het nog niet duidelijk was.
Ben blij je blog te hebben gevonden en ga je graag volgen!