En wat eet je dan wel nog?

Naast de ‘waarom?’ vraag, is dit wellicht een van de meest voorkomende vragen die vegetariers te horen krijgen. Wat eet je dan wel nog?

CONTEXT
Welk antwoord je geeft op de vraag ‘wat eet je dan wel nog?’ hangt natuurlijk grotendeels van de context af. Wie vraagt het en wie luistert mee? Wat gebeurt er? Waar zijn we? Wanneer komt het aan bod? Spreek je met mensen die ooit eens een natuurvoedingswinkel binnenstappen? Die bij het horen van seitan of tofu denken aan Oosterse gevechtssporten? Die een wekelijks familiaal bezoek aan een fastfoodtent een gezellig uitje vinden? Die zelf groenten en fruit kweken? of die enkel maar een microgolfoven in de keuken gebruiken en ‘vers’ associeren met vers ontdooide pizza? Misschien is de vraagsteller oprecht geïnteresseerd en geïntrigeerd, of misschien wil hij deze gelegenheid alleen maar aangrijpen om jou als een konijnenvoereter af te schilderen.
Het kan wel even moeilijk worden wanneer je deze vraag krijgt op een feestgelegenheid, en de inspiratie van de kok van dienst niet verder reikte dan een (zelf gekochte!) groentenburger met kroketjes en nog wat erwtjes uit blik, of een bord sla met tomaat. … Enerzijds wil je de gastheer of -vrouw niet voor het hoofd stoten, anderzijds wil je ook wel zeggen dat er wel andere en lekkerder dingen zijn dan wat men jou daar voorgeschoteld heeft. Maar het is natuurlijk niet altijd kommer en kwel! Vaak is het vegetarische aanbod bij zo’n gelegenheden een aangename verrassing en is jouw vegetarische schotel heel aantrekkelijk. Dan geeft die schotel als vanzelf een inleiding op de ‘wat eet je dan wel nog?’ vraag.

VLEESLOOS en VLEESVERVANGERS
Het is belangrijk om te beseffen dat veel mensen vegetarisch eten zien als eten waar iets aan ontbreekt. Er is iets ‘weg’gelaten. Het is in hun ogen vlees-loos. Dat merk je ook in de vraagstelling: ‘wat eet je dan wel nog?’. De ‘nog’ is tekenend. Alsof er toch niet veel kan overblijven als je vlees en vis weglaat? Dat duidt ook op de centrale plaats van vlees of vis in gerechten, dikwijls ook nog in de klassieke driedeling op het bord: vlees, aardappelen en groenten. De redenering gaat dan verder: als je het vlees weglaat, moet daar toch iets anders in de plaats komen. Een veggie burger of een vegetarische worst? Hun beeld van een vleesloze maaltijd reikt vaak niet verder dan een ‘nepvleesproduct’ in de plaats van vlees of vis op het bord.
Ik kreeg vorig jaar deze vraag van mijn (niet-vegetarische) buurvrouw: als je tofu eet in de plaats van vlees, wat eet je dan in de plaats van vis? Ik ben al lange tijd vegetariër, en heb al veel vragen en opmerkingen daarover gehoord, maar stond toen toch nog even perplex. Ik zie wat er op mijn bord ligt al lang niet meer als ‘iets ter vervanging van vlees of vis’, maar gewoon als lekker en gevarieerd eten! En ja, soms is dat een seitan steak of een soya burger, met aardappelen of rijst en groenten. Maar nog vaker is dat een wok- of pastagerecht, een ovenschotel, tapas, een stoofpotje of een gastronomische bereiding volgens één van de duizenden recepten die online en in vegetarische kookboeken te vinden zijn.
Een reactie die ik al een paar keer heb gehoord, is dat men ooit wel eens zo’n veggie burger, worst, of steak heeft geprobeerd, maar dat men dat toch niet lekker vond hoor! Waarmee men alles wat vegetarisch is zomaar overboord lijkt te willen gooien. Er zijn nu echter al zoveel verschillende veggie worsten, burgers en schnitzels op de markt, dat er zeker voor elk wat wils is. En anderzijds kan je ook heel lekker en gevarieerd veggie eten zonder de zogezegde ‘vleesvervanger’ op je bord.

VARIATIE
‘Wat eet je dan wel nog?’ is een gelegenheid om de vraagsteller kennis te laten maken met de rijkheid en variatie van vegetarisch koken. Maar het is wellicht beter om daarin ook niet te overdrijven.
Vroeger heb ik daar soms op geantwoord door een waslijst aan producten op te sommen. Ik wou daarmee het rijke aanbod onderstrepen: quinoa, bulgur, couscous, tofu, tempeh, seitan, allerlei (vergeten) groenten, fruit, bonen, en nog veel meer! Maar nu denk ik dat dit misschien een afschrikkend effect kan hebben. Zie je wel dat vegetariers allerlei rare en ongewone dingen eten! Dat moet wel moeilijk zijn!
Je kan het ook eenvoudiger houden, door bv. te onderstrepen dat je ingrediënten koopt in dezelfde winkels waar zij ook inkopen doen. Of dat je een aantal dingen in specifieke winkels koopt (bv. natuurvoedingswinkel, online) maar dat veel zaken ook in de gewone supermarkten verkrijgbaar zijn. Je benadrukt de beschikbaarheid en het aanbod van ingrediënten voor vegetarisch koken, zonder hen te overdonderen met productnamen die ze misschien binnen tien seconden toch alweer vergeten zijn.

PROEVEN
Het beste antwoord is wellicht de daad bij het woord voegen. Laat mensen proeven van al dat veggie lekkers! Nodig hen uit voor hapjes, of misschien wel een uitgebreider feestmaal. Ga samen naar een restaurant dat lekker en gevarieerd vegetarisch eten serveert. Ga naar een veggie potluck of andere activiteiten waar vegetarisch wordt gegeten. Misschien kan je wel eens samen boodschappen doen, waarbij je jouw ervaringen deelt over wat lekker is, of je bepaalde specifieke producten toont en waarvoor je ze kan gebruiken. Als mensen er om vragen, laat dan ook zeker niet na om de recepten door te geven.

MAG JE DAT NOG ETEN?
Een variatie op de vraag ‘wat eet je dan wel nog?’ is de vraag ‘mag je X of Y nog eten?’. Bv. Mag je nog scampis eten? Mag je nog frieten eten? Mag je nog brood eten? Precies of er iemand is die dicteert wat ik wel of niet in mijn mond mag stoppen en ik dit niet voor mezelf kan uitmaken. Er is echter niemand die me oplegt wat ik wel of niet mag eten, of nog meer, zou ‘moeten’ eten. Ik vind het belangrijk om te onderstrepen dat ik zelf die beslissing heb genomen: ik ‘mag’ dus alles eten, maar ik heb er zelf voor gekozen om geen dierlijke producten te eten. Het was mijn eigen keuze, ik werd en word er helemaal niet toe gedwongen en er is niemand die het mij oplegt.

GRAS
En wat eet je dan wel nog? Ja hoor, soms is de verleiding wel groot om te antwoorden met ‘gras natuurlijk, wat dacht je dan wel?’. En zo’n antwoord kan ook wel eens met een kwinkslag worden gegeven, als je voelt dat de sfeer goed zit. De vraag is anderzijds ook een zeer goede gelegenheid om het stereotype beeld dat vegetariërs ‘konijnenvoer’ eten te doorbreken, zelfs al verwacht de vraagsteller geen echt antwoord en wil hij enkel maar over ‘koetjes en kalfjes’ praten.